Design thinking, wat is het?

Design thinking is een methode die je kunt gebruiken om problemen op te lossen, hoe complex deze problemen ook zijn. De methode is eind jaren zestig ontstaan en wordt vooral de laatste jaren steeds meer toegepast bij de overheid, in het onderwijs – als onderlegger voor ondermeer het onderzoekend en ontwerpend leren – en in het bedrijfsleven. 

In deze blog zal ik je uitleggen wat design thinking is en hoe je het design thinking proces toe kunt passen om innovatieve oplossingen te bedenken voor complexe problemen. Je zal zien dat wanneer je eenmaal denkt als een design thinker, het lastig is er mee te stoppen!

Een manier van denken

Bij de design thinking methode doorloop je op een gestructureerde manier een aantal stappen, die je helpen om samen met anderen, op een vrije en creatieve manier de beste oplossing te vinden voor een complex probleem.

Maar design thinking is veel meer dan alleen een methode: design thinking is een andere manier van denken. Een design thinker is nieuwsgierig en niet bang om te experimenteren en daarvan te leren. Een design thinker combineert kritisch en rationeel denken met creativiteit en optimisme, vertrouwen in het proces en vertrouwen in elkaar. 

Leren door te doen

Bij design thinking staan mensen en hun behoeften centraal. We noemen dit ‘human centered design’.

Een design thinker gelooft in de meerwaarde van ieders inbreng en het belang van verschillende perspectieven, los van je rol of expertise in het proces. Het is een manier van werken die je uitnodigt verantwoordelijkheid te nemen, erop uit te gaan, onderzoek te doen, te experimenteren en te verbeteren.

De methode gaat uit van de kracht van samenwerken en leent zich uitstekend voor het werken met coöperatieve werkvormen.

Continu en flexibel proces

Een design thinking proces bestaat uit de volgende vier kernfases: onderzoeken, begrijpen, bedenken en uitproberen.

Elke fase bouwt voort op de voorgaande fases, waarbij je als team aangemoedigd wordt om continu te testen, te leren en te verbeteren. Je resultaten presenteren, feedback ophalen en reflecteren op het resultaat zijn dan ook inherent onderdeel van elke fase.

Design thinking is een optimistisch, creatief proces, gebaseerd op het opbouwen van ideeën. De gekste ideeën zijn welkom, want die leiden vaak tot de meest creatieve oplossingen.

Design thinking in de praktijk

Bij DesignWeek@School gebruiken de leerlingen de design thinking methode om een Duurzame Design Challenge op te lossen – bij uitstek complexe problemen met veel verschillende betrokkenen.

Leerlingen vanaf groep 5 gebruiken hiervoor de online design game, die zowel leerling als leerkracht begeleidt door het design thinking proces, met gevarieerde en uitdagende opdrachten.

Onderzoeken

In deze fase doen leerlingen “360 graden onderzoek” over de gegeven challenge. Leerlingen verzamelen zoveel mogelijk informatie, verwerken deze informatie en delen deze met de klas. Samenwerken en delen wordt gestimuleerd, je kunt immers nooit te veel weten!

In deze fase komen leerlingen er achter dat het grote probleem uit heel veel kleine problemen bestaat. Als afsluiting van de fase mag elk team het deelonderwerp kiezen waarmee zij verder willen gaan.

Begrijpen

Nu leerlingen de challenge wat meer behapbaar hebben gemaakt, gaan zij zich verdiepen in de mensen die bij dit probleem betrokken zijn. Welke mensen zijn dat, wat vinden zij van het probleem, waar hebben zij precies last van?

Het concept ‘persona’ wordt geïntroduceerd: de verpersoonlijking van de doelgroep waarvoor je het probleem op wil lossen. Het doel van deze stap is begrip (“empathie”) te krijgen voor degenen voor wie je het probleem op wil lossen, zodat je zeker weet dat je het juiste probleem oplost en dus ook tot de beste oplossing kunt komen.

Bedenken

In deze fase gaat het team zoveel mogelijk ideeën bedenken voor het oplossen van het probleem van de persona. Die ideeën kunnen van alles zijn, van hele grote ideeën toe hele kleintjes, van dingen die al bestaan tot dingen die leerlingen spontaan zelf bedenken.  Belangrijk in deze fase is dat zowel leerlingen als begeleiders hun oordeel – zowel positief als negatief – uitstellen om het creatieve proces goed op gang te helpen! Dat betekent dat je tijdens de brainstorm niet hoeft na te denken of een idee leuk, slim of gek is of welk idee je wilt gaan uitwerken. 

Wanneer elk team een groot aantal ideeën heeft verzameld komt de volgende stap: het combineren van de ideeën, tot dé innovatieve en creatieve oplossing die het beste aansluit bij de behoefte van de persona.

Uitproberen

In deze laatste fase gaan de leerlingen hun oplossing tastbaar maken door het maken van een prototype. Dit geeft een eerste gevoel hoe de oplossing voelt, eruit ziet en werkt. Het doel van deze fase is om zo snel mogelijk feedback op te halen of je oplossing inderdaad doet wat je ervan verwacht, zodat je bij kunt sturen en je oplossing nog beter kunt maken. Hoe verder je komt in het ontwerpproces, hoe verder de prototypes uitgewerkt worden.

In de Design Challenges van DesignWeek@School kiezen leerlingen, afhankelijk van hun leeftijd en voorkennis, voor het bijvoorbeeld bouwen van een robot, stop motion video, app, website, 2D of 3D-game. Klik hier voor het overzicht van alle challenges en de prototypes waarmee leerlingen aan de slag kunnen gaan!